Ostatnio w prasie codziennej pojawia się wiele doniesień sugerujących, że już w bardzo niedługim czasie można się spodziewać możliwości wyleczenia cukrzycy typu 1. Trzeba więc przy tej okazji powiedzieć, że cukrzyca typu 1 obecnie jest chorobą nieuleczalną i na zmianę tej sytuacji trzeba jeszcze poczekać. Od czasu wynalezienia insuliny w latach 20. ubiegłego wieku obserwuje się stały postęp w terapii cukrzycy typu 1. Wprowadzenie nowoczesnych preparatów insuliny, metod jej podawania, monitorowania glikemii, coraz doskonalszych metod łączenia układów monitorujących z układami sterującymi wlewem insuliny zaowocowało konstrukcją „pętli otwartej” i przybliżyło perspektywę zastosowania „pętli zamkniętej”, czyli tzw. sztucznej trzustki (ryc. 1). To wszystko bardzo poprawiło komfort życia pacjentów, a także stworzyło realną szansę profilaktyki powikłań cukrzycy. Oczywiście, na ile ta szansa zostanie wykorzystana, w dużym stopniu zależy od samych pacjentów i współpracy z diabetologicznym zespołem terapeutycznym. Leczenie niefarmakologiczne Edukacja Ryc. 1. Sztuczna trzustka - pętla zamkniętaDotyczyć winna zrozumienia patogenezy choroby, wiedzy o powikłaniach, a także kontroli metabolicznego wyrównania. Kontrola metabolicznego wyrównania Jest ona niezwykle ważnym elementem terapii każdej postaci cukrzycy, szczególnie jednak ważna jest przy stosowaniu intensywne j insulinoterapii. Edukacja ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia cukrzycy. Powinna ona obejmować zarówno rodziców/opiekunów, jak i młodych pacjentów, u których zdiagnozowano cukrzycę. To bardzo ważne, aby w edukacji udział brali również młodociani pacjenci. W najwcześniejszym okresie życia dziecka edukacja powinna uwzględniać całkowitą zależność małych pacjentów od rodziców w odniesieniu do kontroli cukrzycy, ale u dzieci w wieku szkolnym, a u niektórych dzieci nawet w okresie przedszkolnym, powinno następować stopniowe usamodzielnianie się dziecka. W przypadku pacjentów młodocianych edukacja obejmować powinna możliwie szeroki krąg członków rodziny dziecka. Konieczna jest w tym ścisła współpraca zespołu terapeutycznego obejmującego lekarza diabetologa, pielęgniarkę-edukatora, dietetyka oraz psychologa. U pacjentów przygotowywanych do terapii osobistą pompą insulinową (Continuous Subcutaneous Insulin Infusion - CSII) niezbędna jest również doskonała znajomość techniczna urządzenia (ryc. 2). Ryc. 2. Osobista pompa insulinowa Edukacja pacjenta przygotowywanego do leczenia metodą CSII wymaga szczególnej staranności z uwagi na zagrożenia jakie z sobą niesie nieprawidłowe prowadzenie takiej terapii. Bardzo ważna jest też edukacja personelu szkolnego. W wielu ośrodkach prowadzi się specjalne szkolenia w zakresie opieki nad dzieckiem chorym na cukrzycę w czasie jego pobytu w szkole, w przedszkolu czy na zajęciach sportowych. Samokontrola – samoopieka Jest ona niezbędnym elementem kontroli metabolicznego wyrównania. Samokontrola to zespół czynności wykonywanych przez osobę z cukrzycą i jej najbliższe otoczenie, których celem jest analiza zebranych informacji i na jej podstawie umiejętność modyfikacji wszystkich elementów leczenia (insulinoterapia, odżywianie, aktywność fizyczna). Samokontrola nie może ograniczać się jedynie do pomiarów stężenia glukozy we krwi czy badania moczu na obecność cukru i acetonu. Konieczna jest umiejętność podejmowania decyzji wynikających z uzyskanych informacji. Badanie moczu Ryc. 3. Paski testoweBadanie moczu wykonuje się z użyciem pasków testowych (ryc. 3) w celu oznaczenia obecności glukozy i związków ketonowych (acetonu). Prawidłowo oba badane parametry powinny być ujemne. Glukoza w moczu pojawia się wówczas, kiedy stężenie glukozy we krwi przekracza tzw. próg nerkowy (zwykle dla glukozy wynosi około 10 mmol/l tzn. 180 mg/dl). W stanie utrzymującego się niedoboru insuliny organizm produkuje związki ketonowe, które wydalane są z moczem. Badanie moczu na obecność związków ketonowych należy wykonywać zawsze, jeśli w samokontroli cukrzycy stwierdzono obecność znacznej ilości glukozy w moczu lub we krwi. Badanie takie wykonać należy zwłaszcza w razie wystąpienia dodatkowej choroby przebiegającej z gorączką, wymiotami lub biegunką. Stwierdzenie znaczącej ilości związków ketonowych w moczu u chorych na cukrzycę wskazuje na zagrożenie rozwojem groźnego dla życia ostrego powikłania cukrzycy – kwasicy ketonowej. Czasem może się zdarzyć, że w moczu wystąpią niewielkie ilości związków ketonowych bez towarzyszącego cukromoczu (tzw. aceton głodowy). Może to być wynikiem zbyt ubogich kalorycznie posiłków z małą ilością węglowodanów, czasem jest to wynik wystąpienia hipoglikemii po podaniu zbyt dużej dawki insuliny. Ryc. 4. Różne modele glukometrów (fot. stężenia glukozy we krwi Do badania tego używa się krwi włośniczkowej, oznaczenie wykonuje się za pomocą glukometru (ryc. 4) z użyciem testów paskowych (ryc. 5). Zwykle zaleca się ocenę glikemii 5–6 razy w ciągu doby, czasem konieczne jest zwiększenie częstości oznaczeń do 8, a nawet 10 i więcej razy na dobę. Ryc. 5. Oznaczanie glikemii: 1. Nakłucie palca. 2. Pojawia się kropelka krwi. 3. Przyłożenie palca do paska testowego umieszczonego w glukometrze. 4. Odczytanie coraz częściej stosuje się ciągły podskórny pomiar glukozy, służą do tego specjalne urządzenia. Najnowsza generacja systemów pozwala na monitorowanie stężenia glukozy w czasie rzeczywistym – wartość glikemii jest prezentowana na bieżąco na wyświetlaczu monitora (ryc. 7 i 8). Ryc. 6. Miejsca na stopie noworodków i małych niemowląt, z których można pobierać krew do badania Ryc. 7. Wynik pomiaru ciągłego glikemii Ryc. 8. Zapis ciągły glikemii w ciągu kilku dni u pacjenta leczonego metodą ciągłego podskórnego wlewu insulinyOstatnio wiele miejsca zajmują również doniesienia o próbach zastosowania „pętli zamkniętej”, czy tzw. sztucznej trzustki. Jest to połączenie układu monitorującego glikemii z pompą insulinową. Zasady poprawnego oznaczania stężenia glukozy we krwi* Dokładnie zapoznaj się z instrukcją obsługi glukometru i ulotką informacyjną dotyczącą pasków testowych. Jeśli coś nie będzie jasne, zapytaj w swojej poradni lub skontaktuj się z producentem. Przed każdym pomiarem umyj ręce ciepłą wodą z mydłem oraz dokładnie je osusz, by ograniczyć wpływ substancji zaburzających pomiar, takich jak np. cukier z owoców. Nie dezynfekuj miejsca nakłucia np. spirytusem przed wykonaniem pomiaru. Przechowuj paski testowe we właściwych warunkach i nigdy nie używaj pasków po upływie terminu ważności. Pamiętaj o kodowaniu glukometru przy każdej zmianie opakowania pasków testowych lub korzystaj z glukometru z technologią Bez Kodowania. Systematycznie sprawdzaj dokładność pomiarów przy pomocy firmowego roztworu kontrolnego i/lub paska kontrolującego układ pomiarowy. Dwa razy w roku kontroluj swój glukometr w poradni. Pamiętaj o poprawnym nakłuciu palca – wystarczającej wielkości kropla krwi powinna wypływać swobodnie. Zmieniaj nakłuwane palce oraz igły przed każdym badaniem. Wykonywanie pomiarów jest możliwe prawie w każdej sytuacji, pamietaj jednak o ograniczeniach dotyczących temperatury przechowywania glukometru i pasków testowych. Korzystaj z glukometru podającego stężenie glukozy w osoczu krwi. W przypadku glukometrów podających wynik we krwi pełnej przemnóż uzyskany wynik przez 1,11. Sprawdź, czy Twój glukometr sygnalizuje zbyt małą objętość krwi pobranej do badania. Wymagana objętość próbki krwi wynosi w różnych glukometrach od 0,6 do 2 µl. Pomiary wykonane w zbyt małej próbce mogą dać zaniżone wyniki i zagrażać twojemu zdrowiu. Niektóre glukometry umożliwiają badanie krwi z tzw. alternatywnych miejsc nakłucia (np. dłoń, przedramię). Sprawdź, czy dotyczy to glukometru, którego używasz, jeśli chcesz wykorzystywać te miejsca nakłucia. Niektóre glukometry umożliwiają przesyłanie wyników do komputera i ich analizę za pomocą specjalnego oprogramowania oraz kompleksową ocenę wyników przez pacjenta i lekarza. Zorientuj się, czy Twój glukometr ma takie możliwości. Glukometry mają pamięć od 1 do 450 wyników, większa pojemność pamięci jest dogodniejsza. * Za zgodą firmy Bayer Oznaczenia związków ketonowych we krwi Ocenę związków ketonowych we krwi można wykonać za pomocą gleukometru i testów paskowych. Jest to prosta i dobra metoda. Inne metody oceny metabolicznego wyrównania Wśród parametrów metabolicznego wyrównania w cukrzycy ważną rolę odgrywa pomiar stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Ilustruje on średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy (tab. 1). Tabela 1. Związek między dosetkiem HbA1c a średnim stężeniem glukozy w osoczu HbA1c (%)Średnie stężenie glukozy w osoczu mg/dlmmol/l 61357,5 71709,4 820511,4 924013,3 1027515,3 1131017,2 1234519,2 Pamiętać jednak należy, że ocena tego wskaźnika musi być oparta na analizie przebiegu profilu glikemii (jej amplitudzie wahań) oznaczanych w czasie samokontroli. Brak takiej analizy może dać fałszywy obraz wyrównania (ryc. 9). Ryc. 9. Zapis krzywej wahań glikemii w ciągu czterech tygodni u dwóch chorych z podobnym poziomem HbA1c. Zapisy różnią się w sposób zasadniczy liczbą skrajnie niskich (300 mg/dl) dietetyczne Prawidłowe żywienie jest zasadniczym elementem leczenia cukrzycy. Podstawowe zasady zdrowego żywienia dzieci chorych na cukrzycę są prawie takie same jak ich zdrowych rówieśników. Rekomendacje szczegółowe obejmują istotne ograniczenie cukrów prostych do 10%, produktów o wysokim indeksie glikemicznym (zobacz: Indeks glikemiczny, Dieta cukrzycowa) i zalecają dzienne spożycie: węglowodanów poniżej 50–40%, białek 15–20% oraz tłuszczów głównie nienasyconych 30–35%. Chorzy na cukrzycę oraz ich opiekunowie muszą być bardzo dobrze wyedukowani w umiejętności utrzymywania prawidłowego bilansu kalorycznego oraz oceny prawidłowego składu pożywienia. Konieczna jest umiejętność obliczania kaloryczności produktów/posiłków, indeksu glikemicznego (IG) i ładunku glikemicznego (ŁG), wymienników węglowodanowych (WW) oraz wymienników tłuszczowych (WBT). Aktywność fizyczna Jest ważnym elementem w leczeniu cukrzycy. Jej znaczenie polega nie tylko na poprawie bilansu energetycznego, ale również, a może przede wszystkim, na zwiększeniu insulinowrażliwości. Dzieci chore na cukrzycę, także te leczone metodą ciągłego podskórnego wlewu insuliny z użyciem pomp insulinowych mogą, a nawet powinny uczestniczyć systematycznie w zajęciach sportowych. W przygotowaniu do takiej aktywności konieczna jest bardzo staranna samokontrola. Zobacz: Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodościRyc. 10. Cząsteczka insulinyRyc. 11. Wyspa Lagerhansa Leczenie farmakologiczne Insulinoterapia Ustalenie rozpoznania cukrzycy typu 1 jednoznacznie łączy się z koniecznością zastosowania insulinoterapii. Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki β zlokalizowane w wyspach trzustki (ryc. 10 i 11). Uszkodzenie ich przez procesy autoimmunologiczne prowadzi do stopniowego zmniejszania się poziomu insuliny endogennej (czyli produkowanej przez organizm pacjenta - ryc. 12), aż do całkowitego nieodwracalnego zniszczenia komórek. W ocenie niedoboru insuliny endogennej stosowane jest oznaczanie stężenia C-peptydu we krwi. Ten brak insuliny endogennej musi być zastąpiony przez podawanie insuliny egzogennej (czyli podawanej jako lek). Obecnie dostępne są cztery rodzaje insulin (tab. 2): szybko działające analogi; krótko działające krystaliczne insuliny; insuliny o przedłużonym działaniu oraz analogi długo działające. Podstawą w leczeniu cukrzycy typu 1 jest czynnościowa (funkcjonalna) intensywna insulinoterapia (functional insulin therapy - FIT) realizowana metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny bądź też coraz częściej metodą ciagłego podskórnego wlewu insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej (CSII) (ryc. 13). Tabela 2. Rodzaje insulin używanych w terapii dzieci z cukrzycą i profile ich działania Typ insuliny - nazwa preparatu Początek działania [godz.]Szczyt działania [godz.]Czas działania [godz.] Insuliny krótko działające: Actrapid, Gensulin R, Humulin R, Insuman R, Polhumin R0,5-12-45-8 Analogi szybko działające: Apidra, Humalog, Novorapid0,251-33-5 Insuliny o przedłużonym czasie działania: Gensulin N, Humulin N, Insuman N, Insulatard, Polhumin N1-1,56-812-18 Analogi długo działające: Lantus, Levemir2-41-2–6-1222-2420-24 Ryc. 12. Schemat wydzielania i działania insulinyMetoda wielokrotnych wstrzyknięć polega na stosowaniu od 3 do 6 iniekcji insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego przed głównymi posiłkami oraz zwykle 2 iniekcji insuliny NPH o przedłużonym czasie działania lub 1–2 wstrzyknięcia analogu długo działającego. Dodatkowo, w razie potrzeby, podawane są korekty z insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego. Ciągły podskórny wlew insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej polega na ciągłym, zaprogramowanym i zróżnicowanym godzinowo, podskórnym wlewie szybko działającego analogu insuliny w tzw. przepływie podstawowym (bazalnym) oraz podawaniu bolusów posiłkowych oraz korekcyjnych o odpowiednio ustalonej wielkości dawki i czasie trwania. Dawkowaniem insuliny zawiaduje elektroniczny programator ustawiany przez pacjenta do każdego posiłku oraz automatycznie w ciągłym wlewie, niezależnie od posiłków. Pompa zawiera funkcje związane z dawkowaniem insuliny oraz funkcje pomocnicze służące do ustawienia dodatkowych parametrów. Ryc. 13. Insulinę podaje się za pomocą penu lub pompy. Przydatną funkcją jest kalkulator bolusa ułatwiający dawkowanie insuliny do posiłków i obliczanie dawek korekcyjnych oraz określający ilość nadal aktywnej insuliny w organizmie. Grupą pacjentów, która odnosi szczególne korzyści z terapii pompowej są dzieci najmłodsze – niemowlęta i dzieci przedszkolne. Niezwykle precyzyjne podawanie bardzo małych ilości insuliny za pomocą pompy, stwarza szansę bezpieczniejszego leczenia w tej grupie wiekowej. Bezpieczne stosowanie tej metody leczenia wymaga bardzo dobrej edukacji pacjenta i/lub jego opiekunów oraz zapewnienia możliwości stałego kontaktu z placówką specjalistyczną. Wskaźniki dietetyczne pomocne w obliczaniu pożywienia WW Jeden wymiennik węglowodanowy to porcja produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych. 1 g weglowodanów – 4 kcalWBT Jeden wymiennik białkowo-tłuszczowy to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 100 kcal pochodzących z białka i/lub tłuszczu. 1 g białka – 4 kcal 1 g tłuszczu – 9 kcal Leki wspomagające Insulinooporność jest istotną cechą leżącą u podłoża cukrzycy typu 2. Dawniej uważano, że w cukrzycy typu 1 wrażliwość na działanie insuliny jest zachowana, a nawet zwiększona. Obecnie wiadomo już, że insulinooporność występuje również w cukrzycy typu 1. Na zjawisko to wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Działania zmierzające do zwiększenia wrażliwości na działanie insuliny mają istotne znaczenie w prewencji przewlekłych powikłań, dlatego poszukuje się leków mogących zmniejszyć insulinooporność. Jednym z takich leków jest metformina. To lek coraz szerzej obecnie stosowany również u młodocianych chorych w różnych stanach zaburzeń metabolizmu glukozy, także w cukrzycy typu 1 jako leczenie wspomagające insulinoterapię.
Orzechy a cukrzyca – orzechy obniżają tzw. „zły cholesterol” i ciśnienie tętnicze[14]. Śmiało dodawaj je więc do diety, aby chronić narażone na powikłania serce. Dieta w cukrzycy typu 1 U osób chorujących na cukrzycę typu 1 spersonalizowana dieta pozwala kontrolować chorobę, której obecnie nie da się wyleczyć całkowicie. Może zacznę od tego, że ten artykuł nie jest dla rodziców dzieci z cukrzycą. Jeśli Wasze dziecko choruje na cukrzycę typu 1, na pewno wiecie wszystko, co jest tu napisane a nawet dużo więcej. Ten artykuł powstał, by edukować społeczeństwo, aby inni mogli zrozumieć czym jest ta choroba, wiedzieli na co zwrócić uwagę u swoich dzieci (populacyjnie, 1/250 dzieci ma szansę rozwinąć cukrzycę typu 1) i czego się spodziewać po rozpoznaniu. Bo niestety, to nie jest tak, jak kiedyś zapytała mnie jedna mama, gdy przyjmowałam jej dziecko ze świeżo rozpoznaną cukrzycą „czyli teraz nie będzie mógł jeść cukru?” – problem jest dużo poważniejszy i bardziej skomplikowany. Spis treści: Co to jest cukrzyca?Przyczyny cukrzycyObjawy cukrzycy u dzieciCzym objawia się kwasica ketonowa?Rozpoznanie chorobyCzy cukrzyca u dzieci jest uleczalna? Co to jest cukrzyca? Cukrzyca jest chorobą, o której dużo się mówi. Jest najczęstszą chorobą metaboliczną, jedną z chorób cywilizacyjnych, zazwyczaj kojarzoną z osobami otyłymi i starszymi. I jest w tym dużo prawdy! Skąd się zatem biorą dzieci chore na cukrzycę? I czy cukrzyca u dzieci to ta sama choroba, która występuje u osób starszych? Żeby odpowiedzieć Wam na te pytania zacznę może od podstaw, czyli małej lekcji fizjologii. Na pewno słyszeliście o insulinie – część z Was w kontekście leku (ciocia/babcia/wujek „biorą insulinę”), część w kontekście przypadłośc,i jaką jest coraz bardziej znana i częściej rozpoznawana insulinooporność. Ale czym w zasadzie jest insulina? Jest to hormon wytwarzany w przez trzustkę (a konkretnie komórki beta wysp trzustki), który odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów (cukrów), ale też białek i tłuszczów. Natomiast my skupimy się dziś na związku insuliny z węglowodanami. Wszystkie węglowodany, które zjadamy są w efekcie przekształcane do cukru prostego – glukozy. Upraszczając można powiedzieć, że insulina jest produkowana w odpowiedzi na wzrost stężenia glukozy we krwi (glikemii) a jej działanie polega na jego obniżeniu. Insulina obniża glikemię działając na różne komórki – mięśniowe (miocyty), wątroby (hepatocyty) czy tłuszczowe (adipocyty) i zwiększając transport glukozy do ich wnętrza. Komórki w ten sposób mogą czerpać energię z dostarczonej do ich wnętrza glukozy i przeznaczać ją na spełnianie swoich funkcji lub magazynować (jak w przypadku komórek tłuszczowych). Jest kilka typów cukrzycy, ale dwa główne to: cukrzyca typu 1 (najczęstsza u dzieci),cukrzyca typu 2 (występująca głównie u dorosłych, stanowi ok. 80% wszystkich cukrzyc). Te 2 typy mają odmienne patomechanizmy powstawania. W cukrzycy typu 1 brakuje insuliny, a w cukrzycy typu 2 insulina jest, ale komórki, na które powinna działać nie odpowiadają tak jak powinny – są oporne na jej działanie. Jest to oczywiście duże uproszczenie, gdyż w cukrzycy typu 2 przyczyną może być genetycznie uwarunkowane zaburzenie w wydzielaniu insuliny, co więcej, nawet jeśli pierwotną przyczyną jest insulinooporność to po pewnym czasie wzmożonego wydzielania insuliny przez komórki beta dochodzi do ich „wyczerpania” i również brakuje insuliny. Jednak ponieważ artykuł ma się skupić na cukrzycy typu 1, pozwoliłam sobie to uproszczenie zastosować. Przyczyny cukrzycy Także wróćmy do cukrzycy typu 1. Dlaczego komórki beta w wyspach trzustki przestają produkować insulinę? Dzieje się tak, gdyż same wyspy zostają zniszczone przez procesy autoimmunologiczne. Znaczy to, że nasz organizm produkuje przeciwciała przeciwko własnym komórkom – w tym przypadku komórkom trzustki odpowiedzialnym za produkcję insuliny. W przypadku cukrzycy typu 1, jak większości chorób autoimmunologicznych, nie wiemy do końca dlaczego dochodzi do autoagresji akurat u danego pacjenta. Stwierdzono pewną predyspozycję genetyczną (znane są geny, których obecność zwiększa ryzyko zachorowania) oraz często obserwuje się związek z wcześniejszym zachorowaniem na infekcję wirusową czy bakteryjną z gatunku Mycoplasma. Warto też wiedzieć, że zachorowanie na jedną chorobę autoimmunologiczną, może zwiększać ryzyko kolejnej (np. cukrzyca typu 1, choroba Hashimoto i celiakia mają taki związek), dlatego też dzieci z cukrzycą typu 1 mają regularnie wykonywane badania pod kątem innych chorób z autoagresji. Ale i dzieci ze stwierdzoną inną chorobą autoimmunologiczną (oraz chorymi na cukrzycę typu 1 członkami rodziny ze względu na predyspozycję genetyczną) mają większe od populacyjnego ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu 1. Wracając do niszczenia komórek trzustki przez autoprzeciwciała. Proces ten zachodzi stopniowo i kiedy zniszczeniu ulegnie 80% komórek beta, zaczynają się pojawiać objawy związane z hiperglikemią (zbyt wysokim stężeniem glukozy we krwi). Objawy cukrzycy u dzieci zwiększone oddawanie moczu – jest związane z przechodzeniem glukozy do moczu; glukoza jest substancją osmotycznie czynną, więc „ciągnie” za sobą wodę powodując zwiększenie objętości wydalanego moczu*,wzmożone pragnienie – jest konsekwencją utraty wody z moczem; dzieci nieraz wypijają po kilka (a nawet kilkanaście!) litrów płynów dziennie*,zwiększony apetyt – wynika z tego, że gdy brakuje insuliny, glukoza nie może dostać się do wnętrza komórek, a więc mimo jej wysokiego stężenia, tkanki „głodują” co prowadzi do kolejnych objawów,senność, osłabienie,utrata masy ciała (pomimo zjadania dużych ilości pokarmów). Dodatkowo dziecko z cukrzycą może mieć predyspozycję do zakażeń i zaburzeń gojenia. Niepokojące mogą być nasilone lub trudno leczące się zmiany grzybicze lub ropne – u dziewczynek np. charakterystyczne są grzybicze infekcje sromu. Dlatego takie infekcje u małych dziewczynek lub nawracające u nastolatek czy dorosłych kobiet powinny zawsze wzbudzić czujność pod kątem nierozpoznanej cukrzycy. Ile płynów powinno przyjmować dziecko? *Jeśli zastanawiacie się teraz czy Wasze dziecko nie pije/siusia za dużo, to postaram się przybliżyć jakie ilości powinno wypijać dziecko i ile powinno oddawać moczu. Zapotrzebowanie na płyny można orientacyjnie obliczyć na podstawie masy ciała dziecka – 100ml/kg na pierwsze 10 kg, 50ml/kg na drugie 10 kg i 20 ml/kg powyżej 20 kg. Dla przykładu: 8 kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 8×100 ml = 800 ml pły kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 10×100 ml + 6x50ml = 1300 ml pły kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 10×100 ml + 10x50ml + 15x20ml = 1800 ml płynów. U małych niemowląt karmionych wyłącznie mlekiem wzór ten nie jest to do końca miarodajny, gdyż ich zapotrzebowanie na mleko wynika bardziej z zapotrzebowania na kalorie i wynosi orientacyjnie 150ml mleka/kilogram. Ważne też, że w przypadku objawowej cukrzycy te objętości nie są troszkę większe. 35 kilogramowe dziecko z nieleczoną cukrzycą nie będzie piło 1900 ml a raczej wspomniane wyżej kilka litrów. Z kolei prawidłowa diureza u dzieci wynosi około 1-2 ml/kg/godz. u niemowląt i 0,5-1ml/kg/godz. u dzieci starszych. Natomiast w przypadku cukrzycy te objętości są nawet kilkukrotnie większe rzędu 5ml/kg/godz i więcej. Czym objawia się kwasica ketonowa? Organizm nie mogąc czerpać energii z glukozy zaczyna korzystać z alternatywnych szlaków metabolicznych i zużywać duże ilości tłuszczów. Efektem ich rozpadu są ciała ketonowe, które pojawiając się w krwi a następnie w moczu mogą powodować kwasicę ketonową – stan bezpośredniego zagrożenia życia w którym dziecko wymaga natychmiastowej interwencji w ośrodku referencyjnym, nierzadko w oddziale intensywnej terapii. Może ona prowadzić do obrzęku mózgu a nawet zgonu, dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać cukrzycę wcześniej. Do objawów kwasicy ketonowej należą: ciężkie odwodnienie,częste wymioty,zaczerwienienie policzków,zapach acetonu (zgniłych jabłek) z ust,zaburzenia oddychania (przeczytaj, jak powinno przebiegać prawidłowe oddychanie u dziecka) – oddech Kussmaula, charakteryzująca się dużą częstotliwością oddechów i dużą objętością wdychanego powietrza – wygląda jak głębokie westchnienia,zaburzenia świadomości (dezorientacja, podsypianie lub rzadko śpiączka). Niestety, prawie 1/3 dzieci (i nawet do 70% w przypadku dzieci do 3. rż) ma rozpoznaną cukrzycę dopiero na etapie kwasicy. Dlatego też moi drodzy, wróćcie jeszcze raz do objawów, bo im większa część społeczeństwa będzie je znała, tym większe prawdopodobieństwo, że w razie wystąpienia ich u jakiegoś dziecka ktoś mądry podsunie pomysł, żeby udać się do lekarza i zmierzyć dziecku poziom cukru. No dobrze, ale powiedzmy, że tak się zdarzyło, u dziecka z objawami lub zupełnie przypadkowo (np. przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego wykonano badanie ogólne moczu, w którym stwierdzono obecność glukozy – glukozurię a następnie zlecono pomiar we krwi) stwierdzono hiperglikemię (podwyższony poziom cukru we krwi) – co dalej? To zależy od wywiadu i stanu dziecka. Lekarz może zalecić wykonanie powtórnych badań celem potwierdzenia podwyższonej glikemii (np. jeśli nie wiadomo czy dziecko było na czczo a nie ma żadnych objawów) lub od razu skierować do dalszej diagnostyki. W przypadku dzieci z kwasicą oczywiście są one natychmiast transportowane do odpowiedniego szpitala. Rozpoznanie cukrzycy u dzieci Jeśli podejrzenie cukrzycy się potwierdzi, takie dziecko trafia do szpitala. I tu jest największa różnica między cukrzycą u dzieci a cukrzycą u dorosłych. Mój mąż nigdy nie potrafił zrozumieć dlaczego ja pracując w oddziale ogólnopediatrycznym nie leczę cukrzyc. Bo przecież oni (interniści) na każdym oddziale zajmują się cukrzycą. Nie tylko na oddziałach diabetologii. Ba! Starsza osoba może mieć rozpoznaną i leczoną cukrzycę w 100% ambulatoryjnie! Wynika to z odmiennej specyfiki typów cukrzycy i tempa rozwoju objawów. U osób starszych insulinooporność może narastać latami, często zaczyna się leczenie od leków doustnych, które nie mają zastosowania w cukrzycy typu 1. A więc tak – dziecko z cukrzycą musi trafić do ośrodka referencyjnego. Dlaczego? Nie chodzi tylko o to, że nikt inny się na tym nie zna. Dla przykładu, kiedy jeszcze pracowałam w szpitalu powiatowym, wszystkie trafiające do nas dzieci z kwasicą ketonową były odsyłane natychmiast do mojej obecnej Kliniki. Natomiast przyszła do nas do pracy koleżanka, która ukończyła specjalizację właśnie w miejscu gdzie pracuję obecnie i wielokrotnie na dyżurach te kwasice wyrównywała. Zapytałam jej czemu, skoro się na tym zna, nie moglibyśmy leczyć tych dzieci u nas. Odpowiedziała mi wtedy, że nie wystarczy wiedzieć co robić, trzeba mieć do tego jeszcze całe zaplecze. Wtedy nie do końca rozumiałam tę odpowiedź. Zrozumiałam kiedy sama zaczęłam dyżurować w oddziale diabetologii. Nie wystarczy mieć insuliny, potrzebny jest sprzęt, doświadczone pielęgniarki, zaplecze OIOMowe i cały zespół, który potem dzieckiem się zajmuje… Postępowanie po przyjęciu do szpitala zależy przede wszystkim od stanu, w jakim trafia dziecko. Jeśli ma kwasicę – jest wyrównywana w warunkach intensywnego nadzoru lub wręcz OIOM. Jeśli nie ma, lub już jest wyrównana, zaczyna się cały proces… leczniczo-edukacyjny! Tak, edukacyjny. Samo podawanie insuliny przez personel nie wystarczy. W naszej Klinice dzieci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą przebywają zazwyczaj 2-3 tygodnie. Czemu tak długo? Bo przede wszystkim muszą się nauczyć swojej choroby. Zrozumieć ją i nauczyć się z nią radzić. Zespół zajmujący się dzieckiem z cukrzycą to nie tylko lekarze i pielęgniarki. Ale też dietetycy czy psycholodzy. Rozpoznanie często jest szokiem dla całej rodziny. Czy cukrzyca u dzieci jest uleczalna? Cukrzyca jest chorobą na całe życie, dziecko do końca życia będzie musiało brać insulinę, pilnować diety. Sama choroba może dawać groźne powikłania. Zarówno dzieci (te starsze) jak i rodzice przechodzą wiele szkoleń z różnych aspektów choroby. Np. muszą się nauczyć obliczania dawek insuliny. U zdrowej osoby trzustka na podstawie glikemii automatycznie wydała odpowiednią ilość insuliny. Pacjent z cukrzycą musi przewidzieć ile tej insuliny sobie podać w zależności od tego co będzie jadł. Oblicza się to na podstawie tzw. wymienników węglowodanowych. Wymiennik węglowodanowy (1WW) to jednostka stworzona specjalnie dla diabetyków. W przybliżeniu odpowiada ilości produktu zawierającej 10 g węglowodanów przyswajalnych. Każdy pacjent ma indywidualnie dobieraną ilość insuliny potrzebną aby utrzymać prawidłowy poziom cukru po zjedzeniu 1 wymiennika. I tak wiedząc jaka to jest ilość, oblicza ilość wymienników z jakich składa się posiłek, mnoży i wylicza dawkę insuliny jaką musi sobie podać do posiłku. To oczywiście w dużym uproszczeniu, bo są jeszcze wymienniki białkowo-tłuszczowe (1WBT) plus jeśli wyjściowo przed posiłkiem glikemia jest za wysoka należy do insuliny wyliczonej „na posiłek” dodać jeszcze korektę. Brzmi skomplikowanie? Dlatego właśnie pacjenci muszą się tego nauczyć. Na szczęście w dzisiejszych czasach technologia przychodzi diabetykom na pomoc – dostępne są aplikacje na telefon, które pomagają w określaniu wymienników węglowodanowych. Ale na tym etapie szkolenie się nie kończy. W Polsce pacjenci do 26. rż. mają refundowane tzw. pompy insulinowe. Są to urządzenia, które przy jednym wkłuciu pozwalają na wielokrotne podawanie insuliny – zarówno w stałym powolnym wlewie (baza) jak i do posiłków (bolusy). Składają się z igły, drenu i samego urządzenia wielkości mniej więcej połowy smartfona (no, tylko trochę grubszego). Ponieważ wkłucie jest na stałe, pacjent musi mieć zawsze pompę przy sobie, a w zasadzie przy ciele. Najczęściej noszona jest przypięta do paska, lub, zwłaszcza u młodszych dzieci, na specjalnych paskach noszonych pod ubraniem. Jest to cudowna alternatywa dla penów (automatycznych wstrzykiwaczy), które wymagają wielokrotnych zastrzyków. Wyobraźcie sobie, że takie dziecko z cukrzycą musi dostać praktycznie tyle razy insulinę, ile zjada posiłków. A jeśli do tego dodamy pomiary cukru – ukłucia palca przed każdym posiłkiem albo i częściej? Tych drobnych ukłuć robi się bardzo dużo, co w przypadku dzieci nie jest bez znaczenia. Nawet jeśli używane w penach czy glukometrach igiełki są cieniutkie. Kolejną rewolucją są urządzenia do stałego monitorowania glikemii. Są to czujniki (sensory) cieniutkie jak włos elektrody, wstrzykiwane pod skórę, które mierzą poziom cukru a odczytu dokonuje się np. przykładając smartfon z odpowiednią aplikacją do miejsca, w którym jest czujnik lub korzystając z transmiterów przesyłających dane np. bezpośrednio do pompy. Dzięki temu można znacząco zmniejszyć ilość ukłuć palca. Niestety, czujniki te nie są jeszcze w pełni refundowane, a koszt miesięczny korzystania z nich to około kilkuset złotych. Ale wracając do szkolenia – rodzice muszą się nauczyć też korzystania z pompy. Nie tylko samej obsługi, zmiany dawek, zwiększania, zmniejszania czy wstrzymywania bazy, ale i możliwych problemów, jakie mogą wystąpić w trakcie użytkowania jak choćby zatkanie wkłu tym uczą się o sytuacjach, które zmieniają zapotrzebowanie na insulinę (infekcje, wysiłek fizyczny) czy postępowania w przypadku ostrych powikłań, takich jak hipoglikemia (niedocukrzenie), hiperglikemia, kwasica. Te wszystkie umiejętności musi nabyć rodzic (albo dziecko w przypadku nastolatków) zanim opuści oddział diabetologii tak, aby mógł sobie radzić sam po wyjściu ze szpita pacjenci po wypisie są pod opieką diabetologa, zgłaszają się na okresowe kontrole, mają wykonywane badania w kierunku ewentualnych powikłań czy chorób współistniejących i tak naprawdę uczą się całe życie. Może warto jeszcze dodać, że często po rozpoznaniu następuje okres „poprawy”. Jest to związane z tym, że część komórek wysp beta jeszcze funkcjonuje, już jest wdrożone leczenie i zapotrzebowanie na insulinę może się znacząco zmniejszyć. Jednak nie jest to wyleczenie! Ten okres, zwany „miesiącem miodowym” niestety mija i pacjent wraca do pełnej insulinoterapii. Jak widzicie opieka nad pacjentem z cukrzycą to dość skomplikowana sprawa dlatego też nie jestem w stanie opisać Wam szczegółów diagnostyki czy leczenia. Bo wyszłoby z tego pół podręcznika! Zresztą rodzice dzieci z cukrzycą otrzymują te szczegółowe informacje w trakcie szkolenia, dlatego uważam, że podawanie ich w tym artykule nie ma sensu. Najważniejsze, żeby mieć ogólne pojęcie i znać objawy mogące sugerować chorobę tak, aby rozpoznać ją na czas, jak już pisałam wyżej. A czy cukrzycy można zapobiec? Na pewno tej typu 2 – poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną i utrzymywanie prawidłowej masy ciała można zmniejszyć ryzyko zachorowania. A cukrzycy typu 1? Przez wiele lat uważano, że nie. Natomiast w chwili obecnej toczy się duże wieloośrodkowe (w wielu krajach, w tym w Polsce) badanie „Świat bez jedynki”. Jego celem jest sprawdzenie czy podawanie dzieciom z grup podwyższonego ryzyka doustnej insuliny jeszcze przed rozpoczęciem niszczenia komórek beta trzustki, może niejako „nauczyć” organizm jak wygląda prawidłowa cząsteczka insuliny i zapobiec niszczeniu produkujących ją komórek teza się sprawdzi, będzie to olbrzymi przełom w diabetologii!W Polsce program jest prowadzony przy udziale Instytutu Matki i Dziecka oraz Kliniki Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, są do niego kwalifikowane niemowlęta, u których na podstawie badań przesiewowych pobranych po urodzeniu stwierdzono ponad 10% ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 do 6. roku życia.Wysiłek fizyczny – powinien być regularny i dostosowany do możliwości chorego, podejmowany ≥2–3×/tydz., a najlepiej codziennie. Osoby z cukrzycą typu 1 bez powikłania cukrzycy mogą angażować się w każdy rodzaj aktywności fizycznej, w tym maksymalny wysiłek fizyczny, jeżeli nie występują przeciwwskazania. Ćwiczenia
Cukrzyca typu 1 to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której ma miejsce niszczenie przez organizm własnych komórek, odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny. Bez niej komórki nie otrzymują energii, a poziom glukozy we krwi rośnie, prowadząc do groźnych powikłań. Jak więc i dlaczego rozwija się choroba, jakie daje objawy i na czym polega leczenie cukrzycy insulinozależnej?Cukrzyca typu 1 to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której organizm niszczy własne komórki odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny, ponieważ są one przez niego rozpoznawane jako typu 1 a inne rodzaje cukrzycyZgodnie z najnowszymi ustaleniami medycyny możemy wyróżnić 5 rodzajów cukrzycy – cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2, cukrzycę ciążową, cukrzycę wtórną, a także inne specyficzne rodzaje cukrzycy. Istnieje także podział na cukrzycę insulinozależną i nieinsulinozależną. Cechą wspólną dla każdego typu cukrzycy jest to, że są to choroby o podłożu metabolicznym, które charakteryzują się hiperglikemią (podwyższonym stężeniem glukozy we krwi), powstałą na skutek nieprawidłowego działania lub wydzielania typu 1 od pozostałych typów cukrzycy różni się tym, że jest to cukrzyca insulinozależna. W przypadku tej choroby organizm traci naturalną zdolność produkowania insuliny i aby chory mógł przeżyć, musi być ona stale podawana z typu 1 jest chorobą wynikającą z autoagresji własnego organizmu, a więc autoimmunologiczną. Dotyka ona zwłaszcza dzieci oraz młodzież, dlatego schorzenie to nosi również nazwę cukrzycy młodzieńczej. Organizm wytwarza wtedy przeciwciała, które rozpoznają komórki trzustki odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny jako obce i doprowadzają do ich naturalnej zdolności organizmu do wytwarzania insuliny powoduje, że przestaje być możliwe bieżące dostarczanie glukozy do komórek organizmu. W efekcie zatrzymuje się ona we krwi, osiągając wartości znacznie wykraczające poza przyjęte normy. W marginalnej liczbie przypadków cukrzyca typu 1 nie wiąże się z obecnością autoprzeciwciał – mówimy wówczas o postaci idiopatycznej tej choroby. Cukrzyca typu 2 charakteryzuje się natomiast tym, że jest chorobą nieinsulinozależna. W tym przypadku organizm może być w stanie produkować i wydzielać insulinę, ale w niewystarczającej ilości. Mówimy wówczas o insulinooporności, gdyż chorzy są mało wrażliwi na działanie podawanej im insuliny. Ta postać cukrzycy w porównaniu do formy insulinozależnej występuje zazwyczaj u osób dorosłych – zwłaszcza tych z otyłością, zaburzeniami metabolicznymi oraz prowadzących wyłącznie siedzący tryb życia. W jej rozwoju znaczenie mają czynniki genetyczne, jednak dominują przyczyny środowiskowe. Jabłko na odchudzanie, koncentrację, nadciśnienie i nie tylko Cukrzyca insulinozależna – przyczynyCukrzyca insulinozależna ciągle pozostaje chorobą o nie do końca znanych przyczynach. Naukowcy sądzą, że jej etiologia jest wieloczynnikowa – ma charakter genetyczny i środowiskowy. Na skutek wpływu tych czynników dochodzi do niewydolności trzustki, której komórki są atakowane przez układ odpornościowy. W rezultacie nie jest ona w stanie produkować najczęściej wskazywanych przyczyn cukrzycy typu 1 należą: czynniki genetyczne – ryzyko zachorowania jest nawet trzykrotnie większe u dziecka, jeśli z cukrzycą zmaga się jego ojciec lub jednojajowy bliźniak, zakażenie wirusowe – znaczenie mają wirusy cytomegalii, Coxsackie B4 oraz różyczki, które naruszają strukturę antygenów komórkowych, przez co są one identyfikowane przez organizm jako obce i niszczone, przewlekły stres, szybkie odstawienie dziecka przez matkę od piersi[/b], podawanie dziecku mleka krowiego z zawartością albuminy, spożywanie przez matkę wraz z żywnością dużych ilości azotynów, które powodują powstawanie uszkodzeń trzustki. Cukrzyca typu 1 – objawyObjawy cukrzycy insulinozależnej są zauważalne dopiero w momencie, kiedy dojdzie do zniszczenia co najmniej 80 proc. komórek trzustki. Proces ten może rozpocząć się już na etapie płodowym. U młodych osób zwykle nie ma większych problemów ze stwierdzeniem cukrzycy typu 1. Objawy kliniczne są w tym przypadku typowe to i trudne do zaspokojenia pragnienie (polidypsja), częste oddawanie moczu bez względu na porę dnia, uczucie suchości w ustach, silne uczucie głodu (polifagia), przykry zapach acetonu z ust, bóle brzucha, bóle głowy, rozmyte widzenie, nudności i wymioty, ciągła senność, poczucie zmęczenia i osłabienia, nagły spadek poziomu aktywności fizycznej, przyśpieszy oddech, szorstkość i suchość skóry, powstawanie zajadów w kącikach ust, przekrwienie gardła i błon śluzowych jamy ustnej, gwałtowna redukcja masy ciała, moczenie nocne, zmiany grzybicze i inne stany zapalne narządów intymnych, obniżona sprawność intelektualna. Kluczowym etapem diagnozy cukrzycy typu 1 jest stwierdzenie objawów podczas wywiadu lekarzem z pacjentem i dokonanie pomiaru stężenia cukru we krwi w laboratorium analitycznym. Cukrzycę stwierdza się przy poziomie glukozy wyższym niż 200 mg/ glukozy w ciąży - przebieg i wskazania do wykonaniaGlukoza na czczo – normy. Jak badać poziom cukru we krwi?Cukrzyca typu 1 – leczenieLeczenie cukrzycy insulinozależnej polega przede wszystkim na dostarczaniu insuliny do organizmu. Może być ona podawana za pomocą pompy insulinowej lub z zastosowaniem wstrzykiwaczy. Chory powinien pamiętać o regularnej samokontroli poziomu glukozy i dostosowywania na tej podstawie dawek insuliny. Do tego celu służy glukometr, który ułatwia też planowanie posiłków z uwzględnieniem ich pory, składu oraz wielkości. Pomiarów należy dokonywać co najmniej 4 razy w ciągu każdej doby. Niezbędnym elementem leczenia cukrzycy typu 1 jest wprowadzenie właściwych nawyków żywieniowych, unikanie stresu, a także praktykowanie umiarkowanej aktywności fizycznej. Ma to na celu zachowanie na odpowiednim poziomie nie tylko glikemii krwi, ale właściwych wartości lipidogramu, ciśnienia tętniczego i masy ciała. Przestrzeganie zasad leczenia cukrzycy typu 1 zwiększa szanse na utrzymanie wysokiej jakości życia pacjenta oraz jego rodziny. Czym jest indeks glikemiczny? Lista produktów o niskim, średnim i wysokim IGCukrzyca typu 1 – dietaDieta cukrzycowa powinna mocno ograniczać spożycie cukrów prostych, produktów o wysokim indeksie glikemicznym i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, a także wykluczać alkohol. Pacjent powinien wprowadzić do jadłospisu jak największe ilości warzyw, a także określone porcje słodkich owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych. Źródłem zdrowych tłuszczów powinny być orzechy, oliwa z oliwek, awokado, siemię lniane, sezam, ziarna słonecznika czy inne diecie cukrzyka posiłki powinny być przyjmowane w stałych odstępach czasowych, a chory musi unikać podjadania pomiędzy nimi. Wskazane jest ponadto regularne picie wody i świeżo wyciskanych soków warzywnych. Cukrzyca – jak rozpoznać jej objawy? Zagrożenia nieleczonej chorobyDobry wzrok – co jeść, by o niego dbać?Cukrzyca insulinozależna – możliwe powikłaniaNajczęściej występującym ostrym powikłaniem cukrzycy insulinozależnej jest stan hipoglikemii, nazwany też niedocukrzeniem. Ma on miejsce w przypadku, gdy poziom glukozy we krwi spada poniżej wartości 70 mg/dl. W trakcie ciężkiego niedocukrzenia chory traci przytomność i konieczne jest podanie mu glukozy lub glukagonu drogą dożylną. Objawy hipoglikemii to ból głowy, uczucie niepokoju, przyspieszona praca serca, zlewne poty, drżenie rąk, dezorientacja. U chorego na cukrzycę typu 1 może też dojść do hiperglikemii, na którą wskazuje zbyt wysoki poziom glukozy we krwi – powyżej 125 mg/dl na czczo. Jeżeli stan ten utrzymuje się przez dłuższy czas, może prowadzić do rozwoju niebezpiecznej dla życia kwasicy możliwych przewlekłych powikłań cukrzycy typu 1 należą ponadto:choroby autoimmunologiczne, choroba Hashimoto, choroba wieńcowa serca, chorobę niedokrwienną ośrodkowego układu nerwowego, neuropatia cukrzycowa, retinopatia cukrzycowa, nefropatia cukrzycowa, zespół stopy cukrzycowej. Retinopatia cukrzycowa to uszkodzenie oczu, które może doprowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku. W przypadku uszkodzenia nerek (nefropatii cukrzycowej), dochodzi do ich niewydolności, na skutek czego konieczny staje się przeszczep lub przeprowadzanie dializ. Choroba wieńcowa serca, która rozwija się na skutek cukrzycy typu 1, znacząco zwiększa ryzyko zawału i przedwczesnej śmierci z innych przyczyn. Natomiast w konsekwencji rozwoju zespołem stopu cukrzycowej chory jest także narażony na ryzyko amputacji przeczytać:Czym jest i na czym polega badanie krzywej cukrowej?ZOBACZ: Czym są choroby autoimmunologiczne i jak je leczyć?Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera
Organizm wyniszcza w jej trakcie komórki trzustki, która zapewnia produkcję insuliny. To przekłada się na wzrost glukozy we krwi. Cukrzyca typu 2 jest chorobą metaboliczną. Organizm wytwarza insulinę, ale okazuje się odporny na jej działanie. Najważniejsze objawy cukrzycy to: duże, nienaturalne pragnienie. nagłe uczucie głodu.
Ile dzieci ma cukrzycę?Czy można uniknac cukrzycy typu 1?Czy cukrzyca typu 1 będzie wyleczalna?Co niszczy cukrzyca typu 1?Jak wygląda życie z cukrzyca typu 1?Czy dzieci chorują na cukrzycę?Jaki procent ludzi ma cukrzycę?Czy niemowlę może mieć cukrzycę?Jak zdiagnozowac cukrzyce typu 1? skraca oczekiwaną długość życia u mężczyzn o ok. 11 lat, a u kobiet nawet o 13 lat – wynika z badań opublikowanych w Journal of the American Medical Association (JAMA). Z kolei inne badania sugerują, że wystarczy prawidłowo leczyć cukrzycę, aby uniknąć powikłań cukrzycowych i przedwczesnej śmierci. Ile dzieci ma cukrzycę? Ocenia się, że na świecie na cukrzycę typu I choruje 430 000 dzieci poniżej 15. roku życia, co roku diagnozuje się 65 000 nowych przypadków. Szczególnie niepokojący jest dynamiczny wzrost zachorowań wśród dzieci 0-4 lata. Czy można uniknac cukrzycy typu 1? Aktualnie nie ma skutecznej metody pozwalającej zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 1. i rzadko kiedy udaje się ją rozpoznać we wczesnych etapach. Czy cukrzyca typu 1 będzie wyleczalna? Cukrzyca typu 1 to nieuleczalna choroba powodowana przez autoimmunologiczne niszczenie komórek trzustki wytwarzających insulinę. Co niszczy cukrzyca typu 1? Cukrzyca typu 1 jest przewlekłą chorobą z grupy zaburzeń metabolicznych, która charakteryzuje się występowaniem hiperglikemii, czyli podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Najczęstszą przyczyną cukrzycy typu 1 jest toczący się proces autoimmunologiczny, w którym układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki. Jak wygląda życie z cukrzyca typu 1? Osoby z cukrzycą typu 1 powinny podejmować regularny wysiłek fizyczny. Jeśli przed zachorowaniem żyłeś trenując i szalejąc na desce, rowerze czy na bieżni – to również z cukrzycą powinieneś kontynuować! Poznaj historię Karoliny i Piotra, zobacz jak wygląda ich życie z cukrzycą. Czy dzieci chorują na cukrzycę? Chociaż chorobę tę kojarzymy głównie z osobami dorosłymi, to coraz częściej dotyka dzieci. Jak szacuje Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna, obecnie na cukrzycę choruje 347 milionów osób, a do 2035 roku będzie ich 592 miliony. Jaki procent ludzi ma cukrzycę? W Polsce 3 miliony osób choruje na cukrzycę (9,1 % populacji). 90% zachorowań dotyczy cukrzycy której można zapobiegać! Szacuje się, że w 2035r. na świecie liczba chorych na cukrzycę będzie wynosić około 592 miliony. Czy niemowlę może mieć cukrzycę? Cukrzyca u niemowląt jest rzadkim zaburzeniem metabolicznym. U małych dzieci, najczęściej diagnozowana jest cukrzyca typu I, którą zalicza się do chorób autoimmunologicznych. Jak zdiagnozowac cukrzyce typu 1? Cukrzycę diagnozuje się w oparciu o glikemię przekraczającą normę w badaniu poziomu cukru we krwi na czczo (w dwukrotnych pomiarach) lub w teście doustnego obciążenia glukozą (OGGT). Dodatkowe badania w diagnostyce cukrzycy to oznaczanie ciał ketonowych we krwi, oznaczenie glukozy w moczu.Cukrzyca typu 1 nazywana jest także cukrzycą młodzieńczą, ponieważ jej pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w młodym wieku. Nazywa się ją też insulinozależną. Dorośli raczej chorują na typ drugi cukrzycy. To złośliwa choroba, która upośledza prawidłowe funkcjonowanie. Na szczęście rozwój cukrzycy można kontrolować, a odpowiednie leczenie pozwala na normalne życie. spis treści 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza 5. Leczenie cukrzycy typu 1 rozwiń 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 Zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, zapadalność na ten typ cukrzycy stale wzrasta. Występują jednak różnice zachorowalności na cukrzycę typu 1: Zobacz film: "Jak leczyć cukrzycę typu 1?" etniczne (mniejsza zapadalność u przedstawicieli rasy czarnej niż białej), geograficzne (większa zapadalność na Północy niż na Południu, np. wskaźnik zapadalności we Włoszech 6,5, a w Finlandii 42,9), sezonowe (większa zapadalność w zimie, prawdopodobnie wskutek częstszych infekcji wirusowych). Na cukrzycę typu 1 zapadają głównie osoby poniżej 30 roku życia. W zależności od wieku zachorowania wyróżnia się dwa szczyty zapadalności: 10 -12 rok życia (występujący znacznie częściej), 16 -19 rok życia (pojawiający się rzadziej). 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Przyczyny rozwoju cukrzycy insulinozależnej nie są do końca poznane. Najwięcej mówi się o uwarunkowaniach genetycznych, a także uszkodzeniu trzustki. W cukrzycy typu 1 dochodzi do niszczenia komórek beta trzustki (komórki te są odpowiedzialne za produkcję insuliny). Proces ten przebiega stopniowo i w początkowej fazie choroby jest bezobjawowy. Objawy cukrzycy pojawiają się nagle, gdy zniszczeniu ulegnie około 90% komórek beta. W wyniku zniszczenia komórek beta zostaje zahamowana produkcja insuliny. Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta Do niszczenia komórek beta dochodzi u osób predysponowanych genetycznie (bardziej podatnych). Zaznacza się duży wpływ czynników środowiskowych, do których zalicza się: infekcje wirusowe (różyczka, wirus Coxackie B4, wirus cytomegalii), infekcje bakteryjne, pewne rodzaje pożywienia (wczesny kontakt z mlekiem krowim w dzieciństwie, spożywanie produktów wędzonych). Czynnikiem inicjującym może być właśnie czynnik środowiskowy, który doprowadza do rozwoju odpowiedzi obronnej organizmu. U osób predysponowanych reakcja obronna (przeciw np. infekcji wirusowej) przybiera bardziej rozległą formę – wytwarzane są przeciwciała, które niszczą komórki własne organizmu (tutaj komórki beta trzustki). 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne Występowanie cukrzycy w rodzinie częściej obserwuje się postaci typu 2 (> 25%) niż w cukrzycy typu 1. Fakt, że cukrzyca typu 1 powstaje u 36% par bliźniaków jednojajowych, a także częściej występuje w niektórych rodzinach, dowodzi, że z jednej strony do powstania choroby niezbędne jest podłoże genetyczne, z drugiej zaś – same czynniki genetyczne nie są przyczyną choroby. A zatem zapewne dziedziczy się predyspozycje do rozwoju cukrzycy, ale nie dziedziczy się samej choroby. 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) u kobiet często wiąże się z licznymi, dobrze znanymi dolegliwościami i komplikacjami. Na przykład może opóźnić pojawienie się pierwszej menstruacji, zwiększyć problem nieregularności okresu i ryzyko osteoporozy. Według najnowszych badań do tej listy należałoby dodać jeszcze jedną pozycję - przedwczesna menopauza. Badanie zostało przeprowadzone przez amerykańskich naukowców na 143 kobietach dotkniętych cukrzycą typu 1, 186 zdrowych siostrach diabetyczek oraz 160 kobietach z nimi niespokrewnionych. Wyniki badań potwierdzają opóźnienie pojawienia się pierwszej menstruacji u diabetyczek (średnio o rok: 13,5 zamiast 12,5 lat) oraz nieregularności cyklu przed 30. rokiem życia (u 46% diabetyczek i 33% kobiet zdrowych). Naukowcy stwierdzili również, że u kobiet chorych na cukrzycę menopauza pojawia się średnio w wieku 41,6 lat, natomiast u ich sióstr w wieku 49,9 lat, a u reszty kobiet - 48 lat. Tym samym cukrzyca skraca okres płodności aż o 6 lat i trwa on 30, zamiast 36 lat. Z tego wynika, że u kobiet chorujących na cukrzycę okres płodności jest krótszy o 17% niż u reszty. Powyższe badania opisują poważne powikłanie po cukrzycy. Zrozumienie mechanizmu przedwczesnej menopauzy u kobiet chorujących na cukrzycę pozwoli być może w przyszłości przeciwdziałać temu zjawisku. 5. Leczenie cukrzycy typu 1 Pełny rozwój cukrzycy typu 1 zależy od tempa niszczenia komórek beta. U dzieci i młodzieży, gdy rezerwa wydzielania insuliny zostanie w pewnym momencie wyczerpana, dochodzi do gwałtownego początku choroby, którego pierwszymi objawami są zazwyczaj kwasica ketonowa (patrz wyżej) i śpiączka. Chwiejny przebieg cukrzycy oraz brak właściwej równowagi metabolicznej, wynikający ze słabej kontroli glikemii, doprowadza do rozwoju powikłań. Powikłąnia mogą pojawić się po 5. latach od diagnozy. U osób starszych przebieg cukrzycy nie jest tak gwałtowny, pomimo że występują jego wszystkie składowe. Objawy narastają stopniowo, a chorzy rzadziej zapadają na kwasicę ketonową i śpiączkę. Skuteczne leczenie cukrzycy typu 1 (dotyczy to także skutecznego leczenia innych typów cukrzycy) zawiera takie elementy, jak: leczenie dietetyczne, leczenie wysiłkiem fizycznym, leczenie insuliną w odpowiednich dawkach, edukacja osoby chorej w zakresie zarówno istoty samej choroby, jak i stosowania w życiu codziennym powyższych elementów. Postępowanie niefarmakologiczne ma istotne znaczenie w leczeniu choroby. Dzieci i młodzież, u których rozpoznano cukrzycę typu 1, mają organizowane szkolenia w wyspecjalizowanych ośrodkach. Na oddziałach tych uczone są doboru odpowiednich dawek insuliny do wartości spożywanych pokarmów oraz zastosowania leczenia w praktyce. W trakcie szkolenia pacjenci są także zapoznawani z działaniem pomp insulinowych. Pompy do ciągłego podskórnego wlewu insuliny stosowane w leczeniu cukrzycy typu 1pozwalają na lepszą kontrolę glikemii (stężenia glukozy we krwi) niż konwencjonalna insulinoterapia. Odpowiednia kontrola glikemii jest bardzo ważna, gdyż znacznie redukuje rozwój przewlekłych powikłań. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy
. 463 241 259 351 384 375 438 104